Korzeń chrzanu pospolitego (Radix Armoraciae), czyli popularny chrzan, powszechnie znany jest nie tylko jako element wielkanocnego stołu, ale także jako naturalny środek na różne dolegliwości. Chrzan stosowany jest jako przyprawa do naszych ulubionych świątecznych dań, dzięki swojemu charakterystycznemu aromatowi, podnosi walory smakowe każdej potrawy. Wśród wielu zastosowań, korzeń chrzanu znajduje także swoje miejsce w kosmetyce, wpływając pozytywnie na stan włosów, skóry i paznokci. Jakie właściwości zatem ma korzeń chrzanu pospolitego?
Chrzan – „Słowiański żeń-szeń” – podstawowe właściwości
Chrzan nie bez powodu nazywany jest „słowiańskim żeń-szeniem”. Wpływa bowiem wielokierunkowo na organizm. Zawiera liczne i bogate składniki odżywcze, a wśród nich: witaminę C, kwas foliowy, sód, magnez, potas, wapń, cynk, mangan, witaminę B6, selen, miedź, witaminę B3, witaminę K, witaminę B1, witaminę B2, kwas pantotenowy, glukozynolany, fitoncydy, flawonoidy, enzymy i aminokwasy.
W składzie znajdziemy także olejki eteryczne, które stymulują pracę układu pokarmowego. Oznacza to, że zwiększa przyswajanie składników odżywczych oraz pobudza metabolizm. Co ciekawe, zawarty w nim olejek allilowy ma działanie bakteriobójcze, wirusobójcze, antypasożytnicze i przeciwnowotworowe.
W medycynie ludowej chrzan znajdował swoje zastosowanie na objawy przeziębienia i infekcji dróg oddechowych takich jak katar, kaszel czy chore zatoki. Jednak przede wszystkim nasi przodkowie używali chrzanu, aby zapobiec problemom trawiennym. W wielu częściach kraju, głównie na wsi, nadal stosuje się okłady z liści chrzanu przy bólach głowy.
Chrzan z pozycji Tradycyjnej Medycyny Chińskiej
✓ Smak: bardzo ostry
✓ Termika: gorąca
✓ Przynależność do obiegu: Serce, Płuca, Żołądek, Śledziona, Wątroba, Nerki
✓ Kierunek działania zioła: do góry
✓ Ośrodek działania: Środkowy Ogrzewacz
✓ Działania – Wskazania
- wzmacnia Yang i rozprasza Zimny Wiatr
- oczyszcza i chroni Płuca i Jelito Grube – rozprasza zablokowaną energię przez śluz
- rozgrzewa, udrażnia i transformuje Zimny Śluz w Płucach
- rozgrzewa, transformuje i odprowadza Zimną Wilgoć z obiegów Żołądka i Śledziony oraz poprawia cyrkulację Qi
- ocieplanie obiegu Żołądka, odprowadzanie Zimna wewnętrznego
- usuwa stagnację Qi i pożywienia, poprawia cyrkulację Qi
- odprowadza Wiatr i Wilgoć oraz rozgrzewa i rozprasza Zimno w syndromach Bi
- ociepla Dolny Ogrzewacz oraz odprowadza Zimną Wilgoć z Pęcherza Moczowego, wykazuje działanie diuretyczne
- uwalnia Zimno z Powierzchni i poprawia cyrkulacji Qi i krwi w peryferyjnych zaburzeniach ukrwienia kończyn dolnych i górnych
✓ Przeciwwskazania:
Ze względu na bardzo ostry smak i gorącą termikę w spożywaniu chrzanu należy zachować umiar. Dlatego z dużą ostrożnością powinny stosować go osoby z poniższymi dolegliwościami:
- choroba wrzodowa żołądka
- zapalenie nerek
- niewydolność nerek
- syndromy Gorąca
- nadczynność tarczycy
- ciąża
Korzeń chrzanu – niezastąpiony dodatek w kuchni
Chrzan to niezastąpiony dodatek do potraw, ta wielokierunkowa przyprawa ma także działanie pleśniobójcze. W przeszłości był stosowany jako środek konserwujący. Oznacza to, że idealnie sprawdzał się w celu zapobiegania psucia się przetworów czy mięs. Do dzisiaj liście chrzanu dodaje się do różnych przetworów, chociażby do kiszenia ogórków.
Chrzan – zastosowanie w kosmetyce
Jeśli chcemy zastosować chrzan do poprawienia urody, należy stosować go zewnętrznie – starty na drobno może być wykorzystywany do przemywania twarzy w celu redukcji przebarwień i piegów. Świetnie sprawdzi się nalewka z korzenia w celu wybielenia skóry. Aby ją przygotować, należy drobno pokroić średniej wielkości korzeń chrzanu, następnie zalać szklanką octu winnego i odstawić w ciemne miejsce na 14 dni. Po tym okresie odcedzić nalewkę i ciepłym wywarem przemywać twarz.
Ponadto chrzan to skarbnica witaminy C, która odgrywa kluczową rolę w produkcji kolagenu. Wraz z upływem lat, tracimy zdolność organizmu do regeneracji zanikających włókien kolagenowych, a ta przyprawa ma większą ilość witaminy C niż popularne cytrusy. Dzięki temu, że korzeń ukryty jest pod ziemią, witamina jest doskonale zabezpieczona przed działaniem słońca, które powoduje jej utleniania.
Źródła:
- Terapia pożywieniem – Joerg Kastner
- Jeremy Ross – Materia Medica
- Tadeusz Błaszczyk – Leczę ziołami chińskimi
