Dzisiaj czas na trochę teorii, dlatego, że chciałabym przybliżyć Wam nieco temat Qi. Czym ono jest w tradycyjnej medycynie chińskiej? Skąd się bierze? Jakie pełni funkcje we wszechświecie i organizmie? 

Tak jak nasza planeta ma swoje pole magnetyczne, które rozciąga się z wnętrza naszej skorupy ziemskiej do przestrzeni kosmicznej, tak samo przez nasze narządy i pory ciała przepływa magnetyczny strumień Qi pełniący funkcje energetyczną.

Co to jest Qi?

Termin Qi nie ma jednoznacznego odpowiednika dla ludzi zachodu. Jednak najpowszechniejszym tłumaczeniem słowa Qi jest: witalność, energia, siła życiowa. 

W TMC siła witalna Qi to źródło wszelkich procesów zachodzących we wszechświecie, wywodzi się z pola energetycznego istniejącego między biegunami yin oraz yang. W myśleniu chińskim uważa się, że Qi jest człowiekowi niezbędne. Jeśli brakuje Qi, człowiek nie jest w stanie przetrwać. Witalność wszystkich żywych istot zależy od Qi.  Zapewnia nam ciepło, mobilność i ochronę przed chorobami, a także jest katalizatorem wszystkich funkcji organizmu. Ma również zdolność do obudzenia naszej świadomości i intelektu, dzięki czemu jesteśmy zdrowi. Kiedy Qi zostaje zablokowana w jednej części ciała, pojawia się niedobór w innych częściach. 

W szerszym, uniwersalnym znaczeniu, w kategoriach medycznych Qi jest zarówno materialnym fundamentem (substancją) wszystkiego, co istnieje, jak i siłą (energią) napędzającą każdą aktywność ożywioną. Qi jest niewidoczna podobnie jak energia elektryczna, przeciez widzisz tylko światło, żarówkę czy kontakt. Dla mnie jest to doskonały przykład – nie widzisz i nie kwestionujesz, że istnieje. Bo żyjesz w obecnych czasach i nie zastanawiasz się gdzie i w jaki sposób powstaje.

System energetyczny jest nienamacalny, ale absolutnie logiczny, porównywalny właśnie do zasilania prądem.

Aby lepiej wyobrazić sobie energię Qi można właśnie porównać ją do energii elektrycznej. I wyobraź sobie, że:

Qi => prąd

Kabel => meridian

Włącznik => punkt akupunkturowy

Żarówka => organ/narząd

Qi można poczuć zmysłami i odczuć wewnętrznie. Qi jest potencjałem, który czujemy chociażby pod wpływem inspiracji, coś mi się chce, nakręca nas do działania. Możemy jej doświadczyć jako wibracji, pulsowania, przepływu, mrowiejącej energii w ciele albo czujesz motylki w brzuchu kiedy jesteś zakochana/y?

Jest to już bardziej logiczne i zrozumiałe?

Skąd bierze się Qi? 

Energia Qi, według TCM, pozyskiwana jest z trzech źródeł.

• Yuan Qi – jest to tzw. energia źródłowa, którą otrzymujemy od rodziców w chwili poczęcia. 
• Gu Qi     – energia pożywienia, którą pozyskujemy z pokarmu dzięki funkcji Śłedziony i Żołądka, czyli wraz z dostarczaniem pożywienia i napojów do organizmu uzupełniamy nasze zasoby energetyczne. Zatem jakość produktów ma tu kluczowe znaczenie na odbudowę Qi.
• Zong Qi – energia klatki piersiowej, którą pozyskujemy z powietrza poprzez oddychanie. Czyli jakość powietrza oraz sposób oddychania ma tu kluczowe znaczenie w uzupełnianiu tzw. Qi pourodzeniowej

Funkcje Qi

Qi według TCM jest obecna w pierwszym oddechu wydawanym przez człowieka, który przychodzi na świat. Wszystko, co żyje jest pod wpływem siły Qi, choć jest ona niewidoczna.

Qi jest źródłem wszelkiego ruchu we wszechświecie. W sensie medycznym stanowi podstawę dla wszystkich funkcji i procesów zachodzących w ciele ludzkim oraz stanowi siłę napędową dla wszelkich procesów życiowych.  

• Krąży w naszym ciele – motywuje, aktywizuje i rozgrzewa nasze ciało. 
• Aktywuje ruch i popycha nas do działania. 
• Odpowiada za aktywność fizyczną i umysłową. 
• Odżywia, jest tarczą ochronną przed patologicznymi wpływami klimatycznymi. 
• Nasyca witalnością spożywane przez nas produkty i jest w kucharzu, który je przyrządza. 
• Transformuje, transportuje i podtrzymuje – generuje ruch w całym ciele. 
• Jest dowódcą krwi – pobudza wytwarzanie i krążenie krwi oraz innych płynów ustrojowych (Jin Ye), porusza ją, utrzymuje wewnątrz naczyń. 
• Umożliwia nam trawienie zjadanego pożywienia, przekształcenie go w energię witalną, krew i substancje odżywcze. 
• Przekształca wdychane przez nas powietrze
• Gdy Qi krąży swobodnie jesteśmy pełni energii. 
• Rozgrzewa nasze ciało, pomaga mu zachować odpowiednią temperaturę (Qi wiążemy z Yang, czyli naszym ciepłem).
• Porusza się w organizmie we wszystkich kierunkach, na zewnątrz i do wewnątrz, do góry i na dół.
• Utrzymuje wszsytko na swoim miejscu chociazby narządy ciała czy krew w naczyniach

Prawdą jest, że Qi istnieje zarówno w skali fizycznej jak i duchowej. Ludzie są złożonymi organizmami o kilku warstwach, dlatego też można przyjąć, że Qi jest obecna również w ludzkim ciele na wielu poziomach i nieustannie zmienia się oraz przemieszcza. 

Czasami Qi jest lekkie, delikatne i bardziej aktywne w niektórych obszarach.

Dysharmonia Qi 

Niedobór Qi 

Najważniejsze objawy to ogólna słabość fizyczna, często sami bezwiednie powtarzamy, że nie mam energii, nie mam na nic siły. To także blada cera, przewlekłe zmęczenie, utrata apetytu, lekkie poty, zmniejszona odporość, częste przeziębienia, skrócony oddech i cichy głos, poczucie wypalenia. Język jest spuchnięty i blady.

Stagnacja, czyli zastój Qi 

Stagnacja to zablokowane Qi, które ma miejsce w narządach wewnętrznych i jelitach (zang fu), kanałach lub całym ciele. Można to trochę porównać do rzeki, która wylała i w jednym miejscu pozostałao po niej bajoro, wszystko tam zaczyna gnić, bo nie ma przepływu. Innym przykładem może być korek uliczny, gdzie podczas stania dominuje napięcie, stres, rozdrażnienie, złość – tym także objawia się zastój Qi.

Objawami są: uczucie gniecenia, napięcie lub ucisk; silny, tępy, zaciskający ból; ból w miejscu, gdzie Qi wywołuje dolegliwość (na przyklad zablokowanie qi w kanałach); często ból narasta pod wpływem ucisku, czasami ma różnorodne natężenie i umiejscowienie. Na przykład: stagnacja Qi wątroby wywołuje bóle głowy z napięciem, ból w okolicach żeber, a podczas miesiączki bóle brzucha lub obrzmiałe piersi (Qi nie płynie, tylko stoi) ale takze zespół jelita drażliwego. Pod językiem są widoczne żyły o niebieskawym odcieniu.

Zbuntowana Qi – odwrotny kierunek 

Nieprawidłowy przepływ Qi (odwrócona lub zbuntowana Qi) to patologiczna zmiana kierunku normalnego przepływu Qi. Prawidłowy kierunek Qi żołądka i płuc jest w dół. Jednak niekiedy jedzenia zamiast być zsyłane w dół wędruje do góry i to objawia się nudnościami, czkawką, odbijaniem czy wymiotami – wtedy mówimy o tzw. zbuntowanym Qi żołądka. Natomaist w przypadku płuc mogą pojawić sie takie dysharmonie jak kaszel, astma. Inne objawy to także bóle czy zawroty głowy, rozdrażnienie czy niepokój psychiczny.

To wszystko, co musicie wiedzieć o Qi. W następnym artykule przybliżę temat terapii pożywieniem oraz tego, jak możemy wzmocnić nasze Qi. 

Źródła: 

Joerg Kastner – Terapia pożywieniem. Dietetyka według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej 

Steven Cardoza – Holistyczna medycyna chińska na co dzień

Ellen Goldsmith, dr Maya Klein – Odżywianie wg Tradycyjnej Medycyny Chińskiej