Zegar narządów to nasz wewnętrzny, biologiczny rytm, który obrazuje przepływ Qi przez poszczególne narządy. Każdy narząd ma swoje minimum i maksimum energetyczne, tzn., że poniekąd ma czas na odpoczynek i regenerację, ale także ma czas na “wydajną pracę”. Energia Qi powinna swobodnie przepływać przez nasze ciało i tak się dzieje, jeśli nie ma zaburzeń. Płynie swobodnie przez poszczególne narządy, które wykonują swoją pracę. Doba została “podzielona” na dwugodzinne okresy, w których każdy narząd wykonuje swoją pracę na najwyższym poziomie (maksimum energetyczne), a po 12 godzinach odpoczywa (minimum energetyczne).

Warto zwrócić uwagę na występujące dolegliwości w danych godzinach, które mogą wskazywać na zaburzenia w danym narządzie. Dlatego bardzo istotna jest samoobserwacja, zwracanie uwagi na pierwsze symptomy i niezagłuszanie objawów tabletkami przeciwbólowymi, bo to może prowadzić do choroby i to w zaawansowanym stadium. Dlatego zachęcam do obserwacji własnego organizmu, przyjrzenia się konkretnym dolegliwościom, czy są one powtarzalne czy nie. Jeśli są powtarzalne lub dotyczą konkretnych godzin jak np. wybudzanie się w nocy – czy ma ono miejsce w godz. 1.00 – 3.00, a może 3.00 – 5.00? Co to oznacza? Opracowany przez Chińczyków Zegar Narządów zapewne da odpowiedzi na wiele nurtujących pytań.

3.00 – 5.00 – Płuca

To maksimum energetyczne Płuc i minimum energetyczne Pęcherza Moczowego. Jedną z głównych funkcji Płuc jest zarządzanie oddychaniem. Płuca otwierają się na nos i są powiązane ze skórą. Są najwyżej położonym organem Yin, dlatego Qi Płuc kieruje w dół, ale gdy jest brak równowagi w organizmie, to możemy mieć do czynienie z tzw. zbuntowaną Qi, czego przykładem jest kaszel czy atak astmy. I właśnie w tych godzinach, gdy meridian Płuc ma swoje maksimum energetyczne może nastąpić nasilenie kaszlu podczas przeziębienia, dochodzi też do ataków astmy – organizm chce pozbyć się śluzu, który zalega w Płucach.

W tych godzinach może być także zwiększone swędzenie skóry na tle alergicznym. Pamiętajcie, że zgodnie z Medycyną Chińską, emocje związane są z naszymi narządami, i tak Płucom przypisuje się żal, smutek. Jeśli jest chwilowy, to organizm sobie z tym radzi, natomiast jeśli trwa długo to może nadwyrężyć Płuca. Oddech może stać się płytki, co spowoduje zachwianie funkcji wchłaniania Qi, a w konsekwencji wpłynie negatywnie na ogólną energię organizmu.

Aby Płuca oczyszczały się z toksyn i dobrze się dotleniły, nasz organizm powinien w tych godzinach być w fazie głębokiego snu. Jeśli regularnie budzimy się w tych godzinach, może to świadczyć o zaburzeniach w meridianie Płuc. Jeśli śpimy prawidłowo, to organizm jest dotleniony i powoli powinniśmy się rozbudzać. Czyli taka 6.00 rano byłaby OK. Przynajmniej taki jest nasz wewnętrzny zegar biologiczny. Gdybyśmy chodzili spać ok. 22.00, byłaby to jak najbardziej odpowiednia pora. Warto się obserwować, bo nasz organizm nam dużo mówi, tylko my często ignorujemy jego sygnały.

5.00 – 7.00 – Jelito Grube

W godz. 5.00 – 7.00 jest maksimum energetyczne Jelita Grubego, a minimum energetyczne Nerek. Te godziny to najlepszy czas na pobudkę, kiedy organizm po maksimum energetycznym Płuc powinien być dobrze dotleniony. Jelito Grube jest końcowym odcinkiem układu pokarmowego i odpowiada za przyjmowanie nieczystej frakcji z Jelita Cienkiego, ponowną absorpcję płynów i wydalanie bezużytecznych resztek w postaci kału. To najlepszy czas na wypróżnienie i usuwanie toksyn z poprzedniego dnia.

Należy pamiętać o bardzo ważnej kwestii, w nocy nie nawilżaliśmy ciała, więc zaraz po przebudzeniu warto wypić szklankę ciepłej wody, co wspomoże oczyszczanie i ruch w jelitach. Z energetycznego punktu widzenia Jelito Grube ma wyjątkowe połączenia z Płucami. Qi Płuc wspomaga Jelito Grube w wydalaniu odpadów, co jest jego główną funkcją. Osłabione Qi Płuc może spowodować zatwardzenie. Warto pamiętać, iż wypróżnianie powinno odbywać się raz dziennie, o tej samej porze, w jednym kawałku. Wg Medycyny Chińskiej brak codziennych wypróżnień, to dysfunkcja naszego organizmu, której nie należy bagatelizować. W medycynie klasycznej brak codziennych wypróżnień traktuje się jako normę, można usłyszeć – taki Pani/Pana urok. Jeśli jest systematycznie, czyli co 2 lub 3 dni to jest OK. Niestety wg TCM ma być codziennie – przecież to jedna z dróg wydalania toksyn. Płuca i Jelito Grube to element Metalu.

7.00 – 9.00 – Żołądek

Jest to minimum energetyczne Osierdzia, a maksimum energetyczne Żołądka. Jest to najlepsza pora na śniadanie. Po zakończeniu nocnych procesów oczyszczania, układ trawienny aktywizuje się. Żołądek odpowiada za przyjmowanie i trawienie pokarmów, jest wtedy w swojej szczytowej formie, zatem jeśli ma dużo energii to strawi nasze obfite śniadanie bez problemu i wykona swoją kolejną funkcję tzw. transformacji, gdzie czystszą frakcję przekieruje do Śledziony, a gęstszą do Jelita Grubego. Rano organizm szybko “spala”, dlatego na śniadanie możemy spożywać produkty węglowodanowe typu kasze, ryż, płatki owsiane z dużą ilością nasion, orzechów czy owoców. W naszym klimacie najlepiej spożywać je na ciepło.

Jeśli maksimum energetyczne przypada w godz. 7.00 – 9.00, to po przeciwnej stronie czyli w godz. 19.00 – 21.00, Żołądek ma swoje minimum energetyczne, czyli nie jest już w stanie trawić pokarmów – wtedy odpoczywa, relaksuje się. Zatem nie wykona ciężkiej pracy, jaką jest trawienie, w związku z czym kolacja powinna być spożywana najpóźniej o godz. 18.00 – i być lekkostrawna jak np. zupy. Obecnie w bardzo zabieganym świecie, praktycznie wiele osób odżywia się wręcz odwrotnie tzn. zjadają bardzo skromne śniadania lub nawet nie jedzą w ogóle, a po przyjściu z pracy spożywają wystawną kolację. Jeśli późno zjadamy kolację to Żołądek nie jest w stanie tego strawić, wszystko zaczyna zalegać, gnić i przybieramy na wadze. Dlatego też śniadania powinny być obfite, a kolacje skromne. Stare chińskie przysłowie mówi – “Śniadanie zjedz jak król, obiad jak książę, a kolację jak żebrak”. Generalnie jest taka zasada, że im później tym mniejszy i lżejszy posiłek.

Maksimum energetyczne Żołądka to też czas na poranną gimnastykę, by pobudzić krążenie. Różne ćwiczenia oddechowe ułatwią harmonijne rozpoczęcie dnia. Warto też dla lepszego trawienia i podniesienia odporności masować punkt Żołądek 36, czyli tzw. Wielki Lekarz (po chińsku Zu San Li). Jest to bardzo ważny punkt w TCM odpowiedzialny za ponad 100 chorób. Zlokalizowany jest poniżej rzepki, w zagłębieniu kości piszczelowej i strzałkowej. Jak go znaleźć? W pozycji siedzącej należy połóżyć dłoń na kolano tak, aby palec środkowy był ułożony prostopadle do kości piszczelowej. Między końcem palca serdecznego i małego można dostrzec wgłębienie. Można go też znaleźć wpisując: St 36.

Regularny masaż tego punktu powoduje ogólną poprawę stanu zdrowia na poziomie fizycznym, psychicznym oraz ma działanie odmładzające. Ponadto wzmacnia układ odpornościowy, reguluje pracę nadnerczy oraz poprawia pracę narządów wewnętrznych.

9.00 – 11.00 – Śledziona

Maksimum energetyczne Śledziony i minimum energetyczne Potrójnego Ogrzewacza. Śledziona jest bardzo ważnym narządem z pozycji TCM. Przekładając to na nasze przyzwyczajenia medycyny klasycznej, możemy mówić tu o 2 organach: śledzionie i trzustce. Jednak w dalszej części będę posługiwać się nazwą Śledziona pisaną z dużej litery. W Medycynie Chińskiej, jak piszemy nazwę narządu z dużej litery to wtedy mówimy o organie, meridianach itp.

Funkcje Śledziony:

• Odpowiada za transport (dzięki Śledzionie składniki odżywcze docierają do wszystkich części ciała) – oczywiście przy współudziale Żołądka. Kontrolują i regulują procesy trawienne;
• Odpowiada za transformację, czyli przekształcanie pokarmu;
• Produkcja Wei Qi – energii obronnej (udział w budowaniu odporności);
• Odżywienie 4 kończyn – jest mistrzem masy ciała – odżywia mięśnie kończyn, aby były silne, sprężyste, zdolne poruszać się z łatwością i ciepłe (sportowcy, diabetycy – to szczególnie dla Was – bardzo ważna informacja!);
• Zarządza krwią – wytwarzanie krwi, utrzymywanie krwi w naczyniach. Jeśli Śledziona jest słaba, zwłaszcza Yang krew może wydostawać się na zewnątrz w formie różnorodnych krwawień np. siniaki, obfite krwawienia menstruacyjne, wybroczyny, krwawienia z nosa, z dziąseł, obecność krwi w stolcu itp.;
• Utrzymuje narządy w ich fizjologicznym położeniu. Niedobór może powodować wypadanie macicy, odbytu czy opadanie żołądka, nerek lub pęcherza;
• Unoszenie Qi w górę do klatki piersiowej i głowy – stąd jak organizm jest prawidłowo odżywiony to będziemy mieć energię;
• Emocją przypisaną Śledzionie jest zamartwianie się i zaduma;
• Śledziona przypisana jest do elementu Ziemi. Jej sezonowym odpowiednikiem jest późne lato, a czynnikiem, który na nią wpływa jest Wilgoć. W przypadku niedoboru Qi Śledziony, niestety Wilgoć gromadzi się w organizmie;
• Smakiem terapeutycznym jest słodki, ale jak zawsze wskazany jest umiar. Natomiast smak słodki to nie cukier czy napoje gazowane, tylko marchewka, pietruszka, masło. Więcej można znaleźć we wpisie;
• Smak gorzki z kolei, czyli kawa, herbata osłabia Qi Śledziony, ponieważ działa w odwrotnym kierunku niż fizjologiczny kierunek przepływu Qi Śledziony (czyli do góry);
• Śledziona lubi regularność w spożywaniu posiłków, zatem powinniśmy starać się jeść o tej samej porze, w pozycji siedzącej. Jedzenie na stojąco w pośpiechu, w stresie osłabia Śledzionę;
• W tych godzinach jest też najwyższa koncentracja, to dobry czas na naukę;

Nieprawidłowe działanie Śledziony może spowodować:

• zaburzenia apetytu;
• wzdęcia;
• spadek energii;
• biegunkę (nadmiar Wilgoci);
• opuchliznę, obrzęki;
• wydzielanie flegmy (też Wilgoć);

Śledziona otwiera się w kierunku ust, produkuje ślinę i pozwala na czucie smaku. W ustach odbywa się wstępne trawienie, dlatego bardzo ważne jest przeżuwanie, a nie połykanie pokarmu. Jeśli zjemy pożywne śniadanie w maksimum energetycznym Żołądka, to w kolejnym etapie Śledziona będzie go wspierać w procesie transportu i trawienia. Czyli mamy energię, dlatego maksimum energetyczne Śledziony jest dobrym momentem na wszelkie treningi, ćwiczenia fizyczne. Zdecydowanie polecam ciepłe śniadania, zwłaszcza w chłodne dni. Śledziona lubi ciepło, jak zaczyna brakować jej Yang to automatycznie będzie niedobór Qi i z czasem mogą wystąpić wszystkie objawy wymienione powyżej. Osoby ze słabą Śledzioną nie powinny spożywać surowych produktów, w tym dzieci do 3, a nawet 7 lat. Dzieci mają tzw. konstytucyjny Niedobór Qi Śledziony, który “normuje się” w wieku 7 lat. Wiem, że jest to sprzeczne z medycyną klasyczną, więc wybór należy do Państwa. Klimat w Polsce jest wilgotny, więc oprócz Wilgoci dostarczanej z pożywieniem, mamy “atak” zewnętrznej Wilgoci. Z moich obserwacji wynika, iż ok. 80% osób w Polsce ma nadmiar Wilgoci. Dlatego dbajcie o swoją Śledzionę i zagłębiajcie się w ten temat. Wilgoć nie ma zdolności nawilżania, tylko blokowania, dlatego trzeba ją eliminować. Jednym ze sposobów jest prażenie np. kaszy jaglanej czy płatków owsianych przed gotowaniem. Tu krótki artykuł o Wilgoci Zewnętrznej.

Zegar Narządów – 11.00 – 13.00 – Serce

11.00 – 13.00 – maksimum energetyczne Serca, minimum energetyczne Pęcherzyka Żółciowego. Serce ma funkcję cesarza, monarchy i jest rezydencją Shen, reprezentującego umysł i ducha.

Funkcje Serca – siedziby życia:

• Zarządzanie krążeniem krwi (ma wpływ na ciśnienie) – naczynia krwionośne muszą być drożne i niezablokowane, a także obficie wypełnione;
• Qi Serca musi być odpowiednio mocna, obfita w celu utrzymania odpowiedniego rytmu Serca, prawidłowego krążenia;
• Utrzymywanie Shen – aspektu świadomości;
• Otwiera się w kierunku języka – odnosi się do mowy (po udarach np. zaburzenie mowy). Kontroluje też smak;
• Kontroluje wydzielanie potu – (spontaniczne poty mogą wskazywać na chorobę Serca);
• Jest odpowiedzialne za przekształcanie Qi uzyskanego z pożywienia i powietrza w krew;
• Odzwierciedla się na twarzy;

Cera twarzy może być:

1. różowa, błyszcząca, lśniąca – to efekt bogactwa w krew i prawidłowe krążenie;
2. blada – niedobór Qi Serca;
3. matowa – słabe wypełnienie krwią;
4. nadmierne zaczerwienienie – nadmiarowe Gorąco;

Emocja przypisana do Serca to radość wyrażana przez takie zadowolenie z „życia” każdego dnia. Natomiast “nadmierna radość” spowodowana np. super prezentem czy wygraną na loterii szkodzi Sercu, bo nadmiernie rozprasza Qi, przez co nie wystarcza go do podtrzymywania prawidłowych funkcji organizmu. Zdrowymi emocjami wyrażanymi przez Serce są współczucie, empatia, miłość. Aby emocje uszkodziły Serce muszą być długotrwałe lub bardzo intensywne.

Maksimum energetyczne Serca to dobra pora na spotkania biznesowe, aby w maksimum energetycznym Jelita Cienkiego podjąć decyzję. W maksimum energetycznym Serca może pojawić się kołatanie Serca, duszności, zimne stopy czy dłonie. 11.00 – 13.00 to czas najwyższego Yang w naszym organizmie, czyli teoretycznie najwyższej wydajności fizycznej i umysłowej, jednak osoby, które mają dolegliwości sercowe, chociażby nadciśnienie nie powinny wykonywać ćwiczeń fizycznych, co najwyżej pójść na spacer, nie stresować się, a wręcz można zrobić sobie lekką drzemkę. W tym przedziale czasowym jesteśmy najbardziej narażeni na zawał. Smakiem wspierającym Serce jest smak Gorzki, a produkty o czerwonym kolorze pomogą wyrównać rytm.

Kolejna uwaga to konsumpcja kawy w tych godzinach – jest to okres, kiedy Serce pracuje na maksymalnych obrotach, w związku z czym nie potrzebuje już kolejnych stymulantów, jakim jest np. kawa. Serce przypisane jest do żywiołu Ognia. Zewnętrzne czynniki patogenne nie są w stanie bezpośrednio dotrzeć do Serca, bo jest chronione przez Osierdzie. Jednak spośród wszystkich zewnętrznych czynników, najsilniejszy wpływ na stan Serca ma Gorąco i Ogień.

Wg TCM Serce przypisane jest do pory roku lato, czyli do stosunkowo gorącego okresu. Osoby cierpiące na choroby Serca, w tym okresie czują się gorzej, rytm Serca może być zaburzony, może dojść nawet do przegrzania. Dlatego dobrym rozwiązaniem będą zimne okłady i spożywanie napojów czy pokarmów o chłodnej lub zimnej termice. Serce to bardzo obszerny temat, jednak te dolegliwości wymagają kontaktu z lekarzem i/lub terapeutą w zależności od stopnia zaawansowania i występujących dolegliwości. Bardzo dobre efekty w chorobach Serca przynosi prawidłowo ustawiona dieta, zioła i akupunktura.

13.00 – 15.00 – Jelito Cienkie

13.00 – 15.00 – maksimum energetyczne Jelita Cienkiego i minimum energetyczne Wątroby. To najlepsza pora na konsumpcję obiadu. W tych godzinach Jelito Cienkie pracuje nad wchłanianiem i selekcją pokarmu. Jest to pora, kiedy może dopaść nas lekki kryzys – senność, zmęczenie, spadek energii. Z jednej strony jest to związane ze spożytym posiłkiem – organizm potrzebuje energii, aby go strawić, ale z drugiej strony jest to minimum energetyczne Wątroby – gdy nie spaliśmy w nocy lub w ciągu dnia mamy dużo stresu, to może przyjść kryzys. Jeśli tylko ktoś sobie może na to pozwolić – najlepszym rozwiązaniem jest krótka drzemka (zamiast kolejnej kawy).

Funkcje Jelita Cienkiego:

• Otrzymuje pokarmy i napoje z Żołądka w celu dalszego trawienia;
• Przekształcony pokarm rozdziela na część czystą i nieczystą (mętną);
• Czysta frakcja przesuwana jest do Śledziony, a mętna w dół do Jelita Grubego;

Jelito Cienkie jest ściśle powiązane z innymi narządami. Większość patologii Jelita Cienkiego “leczy” się poprzez Śledzionę, która była już wcześniej omówiona (godz. 9.00 – 11.00).

Przykładowe wzorce zaburzeń Jelita Cienkiego:

• Niedoborowe Zimno w Jelicie Cienkim – odpowiada objawom Niedoboru Qi Śledziony lub Yang Nerek i Śledziony – burczenie w brzuchu, tępy ból, uczucie zimna – spowodowane jest to nadmiernym spożyciem pokarmów zimnych termicznie – sałaty, cytrusy, zielona herbata;
• Zablokowanie Qi Jelita Cienkiego – może być związane z Zastojem Qi i Krwi, Zimnem, Gorącem, a także nagromadzeniem pasożytów – gwałtowny ból brzucha, niemożność odchodzenia gazów (pasożyty rozwijają się tam, gdzie jest Wilgoć – czyli odżywianie też na I miejscu);
• Nadmiarowe Gorąco w Jelicie Cienkim – Jelito Cienkie powiązane jest z Sercem w parze wg TCM. Gorąco, które jest w Sercu przesuwa się do Jelita Cienkiego, powodując bolesne oddawanie moczu, krwiomocz, rozdrażnienie, wielomocz. To może być przykład zapalenia Pęcherza Moczowego, na które nie działają leki, bo przyczyna nie leży w Pęcherzu tylko w Gorącu (tu może też dojść Ogień Wątroby) – dlatego to wymaga diagnozy, aby uchwycić przyczynę;

Wszystkie te dolegliwości wymagają już konsultacji z terapeutą, bo sama zmiana diety nie będzie wystarczająca. Trzeba dołożyć zioła i/lub akupunkturę w zależności od nasilenia objawów. Oczywiście, jeśli są ostre przypadki trzeba być pod kontrolą lekarza. To, co najważniejsze w tych godzinach – to proszę pamiętać o obiedzie (jemy wczesnym popołudniem, a nie wieczorem) i nawodnieniu, a jeśli są dolegliwości to już trzeba udać się do lekarza lub terapeuty.

15.00 – 17.00 – Pęcherz Moczowy

15.00 – 17.00 – maksimum energetyczne Pęcherza Moczowego, minimum energetyczne Płuc. Meridian (kanał energetyczny) Pęcherza Moczowego jest najdłuższym meridianem – rozpoczyna się w wewnętrznym kąciku oka, biegnie w górę – przez głowę, plecy, nogi i dochodzi do małego palca u stopy. Połączony jest z narządami (na plecach znajdują się tzw. punkty Shu), substancjami, a także emocjami, które mogą być przyczyną zapalenia pęcherza. W maksimum energetycznym Pęcherza Moczowego najważniejsze są płyny, wcześniej organizm zajmował się głównie trawieniem i wchłanianiem pokarmu, teraz mocno skupia się na absorpcji i wydalaniu płynów. Jest wzmożone wydalanie moczu, dlatego też ważne jest nawodnienie organizmu – najlepiej ciepłą wodą lub herbatą ziołową, co pozwala na codzienne odtruwanie organizmu.

Funkcje Pęcherza Moczowego:

• Przyjmuje, utrzymuje oraz częściowo transformuje płyny zanim zostaną wydalone jako mocz;
• Ta zdolność zależy od Qi Nerek lub Yang Nerek, jeśli występuje ich niedobór to Pęcherz Moczowy nie może utrzymać płynów, w konsekwencji może dojść do nietrzymania moczu, moczeń nocnych, trudności z oddawaniem moczu, a nawet zatrzymania moczu;
• Dzięki transformacji Qi dokonującej się w Pęcherzu Moczowym, możliwe jest odzyskiwanie płynów, które Nerki wysyłają w górę do Płuc;
• Wspólnie z Jelitem Cienkim współtworzy system ochronny organizmu przed atakiem patogennych czynników zewnętrznych (ale jak jest osłabiony to właśnie na tym meridianie najbardziej to odczujemy np. ból głowy, sztywność szyi – przebiega przez głowę i tylną część szyi);

Kolor moczu:

• Jasny mocz – Zimno w organizmie;
• Ciemny mocz – Gorąco w organizmie;
• Mętny mocz – Wilgoć w Pęcherzu Moczowym;

Wzorce patologii Pęcherza Moczowego i możliwości eliminacji:

• Zimno – częste oddawanie dużych ilości jasnego moczu, bez zapachu, odczucie zimna w dolnej części brzucha. W takim przypadku rozgrzewamy – może być termofor na brzuch, moczenie nóg w ciepłej wodzie z imbirem, doskonale sprawdzi się też moksa;
• Wilgoć – jest niepożądanym patogenem, nie ma zdolności nawilżania, tylko blokuje, tłumi. Może być Zimna Wilgoć i Gorąca Wilgoć. Ogólnie mętny mocz jest to sposób/umiejętność organizmu na pozbywanie się Wilgoci;
• Zimna Wilgoć – osłabienie strugi moczu czy siły wydalania, częste oddawanie moczu z nagłym parciem, mocz blady i mętny, uczucie ciężkości w dolnej części brzucha. Przyczyny: np. siedzenie na zimnej trawie, ziemi, kamieniu czy pływanie w zimnej wodzie lub spożywanie dużej ilości zimnego pokarmu, chłodnego termicznie i surowego (soki, surowe owoce, warzywa) – do “leczenia” należy użyć ziół o ciepłej, a nawet gorącej termice, mogą to być lubczyk, rozmaryn, anyż, goździki, cynamon, jałowiec;
• Gorąca Wilgoć – żółty kolor moczu, mętny o intensywnym zapachu, możliwe odczucie gorąca, bolesne oddawanie moczu, podatność na tworzenie się kamieni i/lub piasku, możliwa obecność krwi. W przypadku Gorącej Wilgoci może być kilka przyczyn – Zimna Wilgoć z czasem może przekształcić się w Gorącą, ale gorąco może także pochodzić z Serca, Wątroby, Nerek, a nawet Śledziony; 
• Ogień Serca – wywołany emocjami, stresem lub brakiem snu może spowodować stan zapalny pęcherza z takimi objawami jak pieczenie czy krew w moczu;

Jednak są to już przypadki, które wymagają diagnozy i pomocy terapeuty. Jeśli macie powtarzające się zapalenie Pęcherza Moczowego, leczone antybiotykami i non stop się ono powtarza, to być może przyczyna tkwi w innym narządzie i trzeba leczyć jeden z wymienionych narządów, aby wyleczyć Pęcherz Moczowy. Jednak to już na indywidualnej konsultacji i po zdiagnozowaniu pacjenta. Jeśli jest Gorąco, można pić znamiona kukurydzy, pokrzywę, kłącze perzu. Ale to jest tylko usuwanie Gorąca z Pęcherza Moczowego, a nie przyczyny.

Ciekawostka:

Nietrzymanie moczu może być związane także ze słabością Płuc – przykładem może być nietrzymanie moczu przy:

• kaszlu;
• kichaniu;
• śmiechu;

Zatem jak wynika z powyższego opisu, dolegliwości Pęcherza Moczowego nie są związane z samym narządem, ale z całym organizmem. Dlatego dbajmy o siebie każdego dnia. Odżywiajmy się prawidłowo i stosujmy ruch adekwatny do wieku i możliwości. Dla osób starszych – spacer to jak najbardziej wystarczająca forma aktywności fizycznej. Osoby, które mają problemy z wydolnością oddechową w tych godzinach powinny stosować leki, zioła, suplementy, gdyż jest to minimum energetyczne Płuc.

17.00 – 19.00 – Nerki

17.00 – 19.00 to maksimum energetyczne Nerek, a minimum energetyczne Jelita Grubego, czyli jelito wtedy “relaksuje się”, jest najmniej wydajne. To ostatni dzwonek na lekkostrawną kolację, najlepiej ok. 18.00, bo od 19.00 Śledziona i Żołądek mają swoje minimum energetyczne, będą sobie “leniuchować”, czyli w nocy nie strawią już naszej kolacji. Zatem o tej porze najlepiej sprawdzą się ciepłe i lekkostrawne posiłki np. zupy warzywne. Ważna jest też miła atmosfera, która sprzyja trawieniu, bez pośpiechu – rodzinnie.

W tych godzinach stopniowo spada wydajność, spowalniają funkcje organizmu, następuje już rozluźnienie, jesteśmy w fazie Yin, więc wtedy potrzebujemy więcej relaksu. Nawet, gdy czujemy się jeszcze pełni energii zarówno pod względem fizycznym, jak i umysłowym powinniśmy wykorzystać tę siłę do uzupełniania energii Nerek, gdyż to właśnie Nerki gromadzą nasze Qi, czyli naszą energię życiową. Nie powinniśmy w tym czasie wykonywać “ciężkich” ćwiczeń fizycznych, treningów, biegania – trening wysiłkowy powinien być z samego rana. My często robimy odwrotnie, wieczorami siłownie są przepełnione. Sportowcy, to odrębny temat, gdyż większość z nich trenuje 2 razy dziennie, czyli wieczorny trening jest każdego dnia. Natomiast przypłacają za to zdrowiem, często muszą zakończyć karierę przed czasem lub po zakończeniu kariery nie mogą złapać harmonii zarówno fizycznej, jak i psychicznej.

Maksimum energetyczne Nerek to czas na medytację, spacer czy jogę, bo ruch jest wskazany, ale lekki. To już czas na wyciszenie organizmu, a nie pobudzanie. Nerki z pozycji Medycyny Chińskiej, podobnie jak inne narządy omawiane wcześniej, to nie jedynie “dwie fasolki” jak w medycynie zachodniej. To są meridiany i kolaterale, ale także cały dół brzucha i pleców. Jeśli będą problemy z macicą czy kręgosłupem lędźwiowym, dla terapeuty chińskiego będzie to dysharmonia w Nerkach, które są chyba najbardziej złożonym organem w Medycynie Chińskiej.

Wg TCM Nerki:

• Zarządzają narodzinami, wzrostem, rozmnażaniem się;
• Przechowują Jing (esencję Nerek) – przedurodzeniowe Yuan Jing pochodzi od rodziców (inaczej nasze geny). W TCM mówi się, że przedurodzeniowe Jing jest nieodnawialne, dlatego trzeba go chronić. Natomiast pourodzeniowe można uzupełniać i odnawiać energią pochodzącą z pożywienia i napojów. Jeśli jest słabe Jing przeurodzeniowe, to wymaga “solidniejszego” wzmacniania, odnawiania już po porodzie. Ale też jest to istotny element, na który warto zwrócić uwagę – do ciąży powinni się przygotować małżonkowie – zarówno kobieta, jak i mężczyzna;
• Produkują Szpik, napełniają mózg, zarządzają kośćmi – prawidłowe wykształcenie i funkcjonowanie kości i mózgu zależy od właściwego funkcjonowania Nerek i odpowiedniego zaopatrzenia w Jing;
• Zarządzają Wodą;
• Zarządzają przyjmowaniem i utrzymywaniem Qi – to zależność pomiędzy Płucami i Nerkami i ich odpowiednim kierowaniem. Płuca powinny kierować Qi do Nerek – jeśli jest zaburzone mogą pojawić się objawy płytkiego oddechu czy astmy;
• Otwierają się w uszach – np. niedosłuch, który jest częstą dolegliwością u osób starszych (tak bywa, że słabo słyszą, a po kilku latach trzeba ich dializować). Mogą też być szumy uszne. Przy czym Nerki to niejedyny narząd mający wpływ na uszy;
• Manifestują się we włosach – tzn., jeśli ktoś ma np. cienkie włosy od urodzenia lub siwienie. Łysienie też, ale może mieć kilka innych przyczyn;

Przykłady dysharmonii:

• Niedobór Yin Nerek – częsta dolegliwość u kobiet w okresie menopauzy, co powoduje np. uderzenia gorąca, poty, ale także ból lędźwi, słabość kolan, pragnienie;
• Niedobór Jing Nerek – ból lędźwi, słabość kolan, opóźniony rozwój, niepłodność, słabe zęby, przedwczesne siwienie, szumy w uszach;
• Niedobór Yang Nerek – ból lędźwi, słabość kolan, ogólne odczucie zimna, zwłaszcza rąk i stóp, impotencja, osłabienie popędu płciowego;
• Emocje związane z Nerkami to strach, lęk i przerażenie, które mogą zrodzić się w wyniku niedoborów w Nerkach. Warto na ten aspekt zwrócić uwagę u dzieci;
• Coraz częściej zdarza się, że młode kobiety nie mogą zajść w ciążę. Wg medycyny zachodniej wszystko jest w porządku, nie ma żadnych przeciwwskazań, ale stara się 2-3 lata o dziecko i bez efektu. Są to bardzo często kobiety, które odżywiają się “zdrowo” tzn. spożywają sałaty, ogórki, pomidory, jogurciki, spirulinę, chlorellę, cytrusy i mnóstwo surowych owoców i warzyw. Niestety z pozycji TCM to wszystko są produkty chłodne lub zimne termicznie, czyli wychładzają organizm. Może dla niektórych to śmiesznie brzmi, ale wystarczy rozgrzać te kobiety i zachodzą w ciążę po 3-9 miesiącach. Później rodzą kolejne dzieci bez problemu. Podstawowym czynnikiem jest odpowiednio dobrana rozgrzewająca dieta, zioła i niekiedy moksa czy akupunktura. W swojej praktyce już mam kilka kobiet właśnie z tego wzorca. Obecnie wychłodzenie kobiet, które dbają o swój wygląd jest bardzo często spotykane.

Kolejnym ważnym elementem, na który mamy wpływ jest odpowiedni ubiór, powinniśmy dbać o nasze Nerki ubierając płaszcze, długie swetry w zimie, a także zakładając ciepłe buty. Punkt akupunkturowy Nerka 1 jako jedyny znajduje się pod podeszwą stopy, to też częsta przyczyna wyziębienia czy przeziębienia pęcherza.

19.00 – 21.00 – Osierdzie – Krążenie

To maksimum energetyczne Osierdzia, a minimum energetyczne Żołądka, który wkracza wtedy w fazę odpoczynku i powinien mieć czas na regenerację. Dlatego przed 19.00 powinniśmy być już po kolacji, bo nasz Żołądek będzie leniuchował i nie strawi posiłku, który wrzucimy mu później. Dlatego należy już zrezygnować z obfitej kolacji węglowodanowej, a tym bardziej ze smażonych, ciężkostrawnych produktów. Również owoce i surowa żywność nie służy nam w godzinach wieczornych.

Powoli spada nam tętno i ciśnienie krwi. Organizm szuka harmonii. Dlatego wieczorem nie są wskazane treningi na siłowni czy wyczerpujące bieganie. To czas na relaks, wyciszenie, medytację, czytanie książki, ale także dobry moment na spotkanie z bliskimi, bo Osierdzie odpowiada za radość, zabawę i relacje z innymi ludźmi. Osierdzie chroni Serce przed szkodliwymi czynnikami, steruje libido i stabilizuje krążenie. Tych godzin nie powinniśmy spędzać przed telewizorem czy komputerem, bo one nas rozpraszają. To czas, kiedy dzieci do 3 roku życia powinny już spać, a nie przebywać z rodzicami np. w Aquaparku i „nakręcać” się na zjeżdżalniach. Później dziwimy się, że nie mogą usnąć, a przecież one biedne narażone są na ogromną ilość bodźców. To je rozprasza, a jak widać z powyższego opisu na wieczór, mamy się wyciszać.

21.00 – 23.00 – Potrójny Ogrzewacz

To maksimum energetyczne Potrójnego Ogrzewacza, a minimum energetyczne Śledziony/Trzustki. Potrójny Ogrzewacz to nie narząd tylko system – dolny, środkowy i górny ogrzewacz. Nie ma odpowiednika w zachodniej medycynie, ale w wielkim skrócie, aby było to zrozumiałe dla laików można by tu przyporządkować jamę ciała w kolejności: miednica z nerkami, brzuch (śledziona, żołądek) i klatka piersiowa (serce, płuca).

W tym czasie zwiększa się ilość melatoniny, a zatem gotowość do snu. To najwyższy czas dla osób dorosłych, aby pójść spać. Oczywiście godziny zależą też od pory roku, zimą idziemy wcześniej, a w lecie możemy sobie troszkę poluzować. Dzieciaki powinny spać już w godz. 19.00 – 21.00. Jest to minimum energetyczne Śledziony, zatem już musimy być po kolacji i to lekkiej. Narządy trawiennie, czyli Śledziona i Żołądek są na etapie regeneracji – zatem nie możemy ulegać napadom wilczego głodu i o tej porze zjadać obiadokolację, co często zdarza się przy “stresującym” trybie życia. Wir pracy tak nas pogrąża, że w ciągu dnia nie odczuwamy głodu, a późnym wieczorem rzucamy się na jedzenie.

Niestety układ pokarmowy wtedy odpoczywa sobie, pokarm nie zostanie prawidłowo strawiony, dodatkowo będzie obciążał nasz organizm podczas snu. Niestrawiony pokarm to droga do odkładania się tłuszczyku. Późne kolacje nie sprzyjają zachowaniu dobrego snu, natomiast strawiona, lekka kolacja, a później herbatka ziołowa pozwolą na spokojny, zdrowy sen. W tym czasie układ odpornościowy jest szczególnie aktywny. To okres, kiedy regulowana jest homeostaza organizmu i uwalniane są enzymy. W tym czasie możemy już odczuwać słabszą koncentrację, bo nie jest to czas pracy tylko układania się do snu. W zimie od. 21.00, w lecie ok. 23.00.

23.00 – 1.00 – Pęcherzyk Żółciowy

To maksimum energetyczne Pęcherzyka Żółciowego, a minimum energetyczne Serca. Pęcherzyk żółciowy odpowiada za przechowywanie żółci produkowanej przez wątrobę. Żółć potrzebna jest do trawienia tłuszczów i w razie potrzeby jest uwalniana do jelita cienkiego.

Pęcherzyk Żółciowy jest ściśle powiązany z narządem partnerskim, jakim jest Wątroba. Dlatego dysharmonie w Wątrobie mają także wpływ na funkcjonowanie Pęcherzyka Żółciowego. Problemy z zaśnięciem w tych godzinach mogą wskazywać na zastoje żółci lub na istnienie złogów żółciowych. Jeśli układamy sie do snu ok. 22.00 to jest szansa, aby Pęcherzyk Żółciowy regenerował się w nocy. Pęcherzyk Żółciowy z pozycji Medycyny Chińskiej kontroluje ścięgna i więzadła. Czyli osoby mające problemy z takimi kontuzjami wymagają regeneracji Wątroby i Pęcherzyka Żółciowego.

Emocje przypisane do Wątroby i Pęcherzyka Żółciowego to rozdrażnienie i gniew. Pęcherzyk Żółciowy odpowiada za podejmowanie decyzji, a Wątroba za planowanie. Niedobory w Pęcherzyku Żółciowym mogą objawiać się poprzez niezdecydowanie i nieśmiałość. Dobrze funkcjnonujący Pęcherzyk umacnia nas w decyzjach i stanowczości, daje nam odwagę, aby dokonać zmian, pójść nową drogą. Aby dobrze funkcjonował należy już spać w tych godzinach. Serce w tych godzinach jest w minimum energetycznym, czyli odpoczywa – częstość akcji serca, ciśnienie krwi – słabną, lekko spada temperatura ciała, spowalnia przemiana materii. W nocy regeneruje się Yin, czyli jest to czas na odpoczynek, odbudowę i oczyszczenie organizmu.

1.00 – 3.00 – Wątroba

To maksimum energetyczne Wątroby, a minimum energetyczne Jelita Cienkiego. Wątroba to jeden z najważniejszych narządów , odpowiada za detoksykację – oczyszcza siebie i krew, usuwa także toksyny z naszego organizmu.

Funkcje Wątroby:

• Utrzymuje swobodny przepływ Qi;
• Przechowuje krew;
• Zarządza ścięgnami i więzadłami;
• Otwiera się w oczach, kontroluje wzrok i łzy;
• Manifestuje się w paznokciach;

• Emocje negatywne to gniew, złość, depresja.

• Emocje pozytywne to umiejętność finalizacji zadań, energia kreatywna, łatwość podejmowania decyzji życiowych.

Przypisana jest do elementu Drewna, sezonowym odpowiednikiem jest Wiosna, a czynnikiem środowiskowym Wiatr.

Co to oznacza?

• Swobodny przepływ Qi to najważniejsza funkcja Wątroby w naszym organizmie. Qi powinna płynąć równomiernie i swobodnie. Jeśli nie płynie może to prowadzić do zablokowania lub zastoju Qi i krwi w każdym. Swobodny przepływ Qi ma wpływ na:
• Zrównoważenie emocjonalne – objawia się to nieadekwatnymi zachowaniami do sytuacji – np. zbytnia wybuchowość, agresja. Może być długofalowa, a może być też chwilowa. Często zastój Qi mają kobiety przed miesiączką i w tych dniach mogą być rozdrażnione. Jeśli widzicie u siebie takie objawy, to należy zgłosić się do terapeuty, aby usunąć zastój Qi.
• Prawidłowe trawienie także związane jest ze swobodnym przepływem Qi w całym organizmie. Za prawidłowe trawienie przede wszystkim odpowiedzialna jest Śledziona i Żołądek, ale gdy w Wątrobie jest zastój Qi, może dojść do wielu problemów trawiennych określanych w Medycynie Chińskiej jako „Atak Wątroby na Śledzionę i Żołądek”.
• Wydzielanie żółci – jeśli zaburzone jest Qi, to także dochodzi do zakłóceń prawidłowego wydzielania żółci. Może to też wywołać odbijanie lub żółtaczkę.
• Regularne miesiączki – jeśli jest zachowany swobodny przepływ Qi i krwi, miesiączki są regularne, jeśli mamy nieregularne oznacza to, że trzeba pracować nad zastojem Qi Wątroby, należy zwrócić jeszcze uwagę na kolejną funkcję, czyli przechowywanie krwi.

Według TCM Wątroba:

• Wątroba z pozycji Medycyny Chińskiej przechowuje krew i odpowiada za jej ilość znajdującą się w danym momencie w naczyniach.
• Wątroba zarządza też Ścięgnami (w medycynie klasycznej może odnosić się to do ścięgien, więzadeł i mięśni). Funkcja ścięgien związana z Wątrobą odnosi się do zdolności kurczenia i rozluźniania. Przy niedoborze krwi Wątroby, ścięgna nie są wystarczająco odżywione, stąd pojawia się sztywność, przykurcz, drżenie czy drętwienie.
• Wątroba otwiera się w oczach – Qi Wątroby dotyczy rozróżniania kolorów, a krew Wątroby odpowiada za dobre i ostre widzenie. Czyli, jeśli ktoś słabo widzi, to bardzo często trzeba wzmocnić krew. Oczywiście to nie będzie jedyny element, ale podstawowy. Czerwone gałki oczne mogą być związane z tzw. Ogniem Wątroby i to wymaga zmiany diety i leczenia u terapeuty.
• Krew Wątroby ma także wpływ na nasze paznokcie, które powinny być różowe i dobrze ukształtowane. Jeśli mamy do czynienia z różnymi dolegliwościami Wątroby, wtedy paznokcie mogą być blade, cienkie, łamliwe, kruche, a na ich powierzchni pojawiają się bruzdy. Zatem piłowanie płytki paznokcia jest tylko usuwaniem objawów na chwilę, w takich dolegliwościach należy udać się do terapeuty, aby dobrał kurację.

Detoksykacja Wątroby odbywa się w jej maksimum energetycznym, czyli w godz. 1.00 – 3.00 pod warunkiem, że jesteśmy w głębokim śnie. Aby być w głębokim śnie powiniśmy kłaść się spać ok. 22.00, jest to ważne zarówno dla Wątroby, jak i Pęcherzyka Żółciowego. Wtedy następuje prawidłowa detoksykacja, jeśli w tych godzinach nie śpimy, a co gorzej jeszcze podjadamy – Wątroba nie jest w stanie spełnić swojej podstawowej funkcji, czyli oczyszczania z toksyn, które będą kumulować sie w naszym organizmie i koło zamyka się. Wybudzanie sie w tych godzinach świadczy o problemach z Wątrobą, a dokładnie jakich to już musi zdiagnozować terapeuta.

Jak z powyższego wynika, Zegar Narządów jest precyzyjnie opisanym rytmem dobowym naszego organizmu, który podpowiada nam, kiedy jest najlepszy czas na posiłek, wypróżnienie, pracę, sen, medytację czy intensywniejszy wysiłek fizyczny. Dostosowanie się do rytmu dobowego daje nam szansę na zachowanie zdrowia i harmonii naszego organizmu. Zegar Narządów opracowany przez Chińczykow pokazuje nam jak bardzo jesteśmy powiązani i zależni od natury oraz otaczającego nas świata, a teraz tylko od nas zależy czy zastosujemy się do tych reguł.

Opracowała

Elżbieta Kasztelaniec

Mikrobiolog

Dietetyk Medycyny Chińskiej

Założyciel Grupy – Dieta wg Medycyny Chińskiej

Żródła:

Jeremy Ross – Systemy narządów Tradycyjnej Medycyny Chińskiej

Hamid Montakab – Medycyna Chińska w praktyce

Steven Cardoza – Terapie naturalne do samodzielnego stosowania

Wiedza z kilkuletnich szkoleń z zakresu Medycyny Chińskiej